2. การประเมินตัวเอง

การประเมินตัวเองด้วยใจถ่อม

เป็นธรรมดาที่มนุษย์ทุกคนปรารถนาที่จะมีความรู้ แต่ความรู้จะมีประโยชน์อะไรเล่าถ้าปราศจากความเกรงกลัวพระเจ้า ที่จริงคนต่ำต้อยในชนบทที่รับใช้พระเจ้า ก็เป็นคนที่ดีกว่าคนมีปัญญาที่ถือตัวไม่เอาใจใส่จิตวิญญาณของตนเอง เพื่อไปศึกษาวิถีทางโคจรของดวงดาวแทน ผู้ใดก็ตามที่รู้จักตนเองอย่างดีก็กลายเป็นคนต่ำต้อยในสายตาของตัวเอง และไม่ชื่นชมยินดีเมื่อมนุษย์ยกย่องตัวเขา

ถ้าผมจะรู้ทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้แต่ขาดความรัก จะมีประโยชน์อะไรสำหรับผม ในสายพระเนตรของพระเจ้าที่จะทรงพิพากษาตัวผมตามความประพฤติของผมนั้น

จงหลีกเลี่ยงความปรารถนาที่ใหญ่เกินไปในการที่อยากจะได้ความรู้ เพราะในเรื่องนี้จะมีความกระวนกระวายและการหลอกลวงมากมาย ผู้ที่มีปัญญาชอบทำตัวให้ดูเหมือนเป็นคนที่มีความรู้สูงส่งและให้ผู้คนเรียกเขาว่าเป็นผู้มีสติปัญญา แต่ก็มีหลายสิ่งหลายอย่างที่ความรู้เหล่านั้นมีประโยชน์น้อยมาก หรือไม่มีประโยชน์แก่จิตวิญญาณเลย และผู้ที่เอาใจใส่ในเรื่องอื่น ๆ มากกว่าสิ่งที่นำไปสู่ความรอดนั้น ก็เป็นคนที่ขาดสติปัญญาอย่างยิ่ง

คำพูดมากมาย ไม่อาจทำให้จิตวิญญาณอิ่มหนำได้ แต่การดำเนินชีวิตอย่างดีย่อมทำให้ใจปลอดโปร่ง และจิตสำนึกที่สะอาดย่อมกระทำให้มีความไว้วางใจพระเจ้ามากยิ่งขึ้น

ยิ่งคุณมีความรู้มากกว่า และยิ่งคุณเข้าใจดีกว่า คุณก็ยิ่งจะถูกพิพากษาอย่างเข้มงวด เว้นแต่ว่าชีวิตของคุณจะบริสุทธิ์มากยิ่งกว่าด้วย ฉะนั้น ขออย่าภูมิใจเพราะความรู้หรือทักษะของคุณเลย แต่จงกลัวเพราะของประทานที่คุณได้รับมากกว่า ถ้าคุณคิดว่าคุณรู้หลายสิ่งหลายอย่าง และเข้าใจเรื่องเหล่านั้นดีแล้ว ให้คุณตระหนักในเวลาเดียวกันว่า มีเรื่องอีกมากมายที่คุณไม่รู้เลย เหตุฉะนั้น อย่าแสดงท่าทีว่าเป็นคนมีสติปัญญาเลย แต่จงยอมรับว่าตัวคุณเองยังโง่เขลา คุณจะถือว่าตัวเองดีกว่าคนอื่นทำไม ในเมื่อมีคนอีกมากมายที่มีความรู้สูงกว่า และมีวัฒนะธรรมดีกว่าคุณ

ถ้าหากว่าคุณปรารถนาที่จะเรียนรู้และยกย่องบางสิ่งที่มีคุณค่า ก็ขอให้คุณชอบที่จะเป็นคนที่ไม่มีคนรู้จัก และชอบที่จะถูกมองว่าเป็นคนไร้ค่า คำเสนอแนะที่ดีที่สุดและสมบูรณ์แบบที่สุด คือ ขอให้คุณรู้จักตัวเองอย่างแท้จริง และดูหมิ่นตัวเอง การถือว่าตนเองไร้ค่าและมองผู้อื่นในแง่ดีและนับถือเขา นั่นเป็นสติปัญญาที่ดีที่สุดและรอบคอบที่สุด เพราะฉะนั้น ถ้าคุณเห็นอีกคนหนึ่งทำบาปอย่างเปิดเผย หรือก่ออาชญากรรมที่แสนสาหัส อย่าคิดว่าคุณเองดีกว่าเขา เพราะคุณไม่ทราบว่าตัวคุณเองจะรักษาสถานภาพที่ดีนั้นไว้ได้นานสักเท่าไร มนุษย์ทุกคนเป็นคนอ่อนแอ แต่คุณต้องยอมรับว่าไม่มีผู้ใดที่อ่อนแอกว่าตัวคุณเอง

หนังสือ เลียนแบบพระคริสต์ (Of The Imitation of Christ)
เขียนโดย โธมัส อาเคมพิส (Thomas à Kempis)
แปลโดย พญ. เออร์ซูลา โลเวนธอล
เรียบเรียงโดย กนกบรรณสาร

ชีวิตฝ่ายจิตวิญญาณ